Katarakta co to jest? Kluczowe informacje
Czym jest katarakta i jak wpływa na wzrok?
Katarakta, powszechnie znana jako zaćma, to schorzenie oka polegające na stopniowym zmętnieniu naturalnej soczewki oka. Soczewka, która normalnie jest przejrzysta i elastyczna, w przebiegu zaćmy traci swoje właściwości, stając się mętna i nieprzezroczysta. Ten proces utrudnia prawidłowy przepływ światła do siatkówki, która jest odpowiedzialna za odbieranie obrazu. W rezultacie ostrość widzenia ulega znacznemu pogorszeniu, a świat staje się mniej wyraźny. Zmętnienie soczewki może postępować powoli, a jego tempo jest bardzo indywidualne dla każdego pacjenta. To jedna z głównych przyczyn utraty wzroku na świecie, dlatego tak ważne jest zrozumienie jej mechanizmu i wpływu na codzienne funkcjonowanie.
Jak widzą osoby z zaćmą?
Osoby cierpiące na zaćmę doświadczają widzenia, które można porównać do patrzenia przez zaplamioną lub zaparowaną szybę. Obraz staje się rozmazany, mglisty, a kolory mogą wydawać się wyblakłe i mniej intensywne. Typowym objawem jest również nadwrażliwość na światło, zwłaszcza w nocy – światła samochodów czy uliczne mogą powodować nieprzyjemne olśnienie i halo wokół źródeł światła. Niektórzy pacjenci zauważają także podwójne widzenie w jednym oku. W zależności od rodzaju zaćmy, widzenie może być pogorszone głównie do dali (np. zaćma jądrowa powodująca krótkowzroczność) lub do bliży, a także występować mogą trudności z rozróżnianiem odcieni.
Przyczyny katarakty – dlaczego powstaje zaćma?
Katarakta – przyczyny: od starzenia po choroby
Główną i najczęściej występującą przyczyną katarakty jest naturalny proces starzenia się organizmu, który dotyczy również soczewki oka. Z czasem soczewka traci swoją elastyczność i przejrzystość. Jednakże, zaćma może rozwijać się również z innych powodów. Do czynników ryzyka zalicza się choroby ogólnoustrojowe, takie jak niekontrolowana cukrzyca, która negatywnie wpływa na metabolizm soczewki. Czynniki genetyczne mogą predysponować do wcześniejszego rozwoju zaćmy. Urazy oka, zarówno mechaniczne, jak i chemiczne, mogą prowadzić do zmętnienia soczewki. Długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV, na przykład od słońca, bez odpowiedniej ochrony, również zwiększa ryzyko powstania katarakty.
Kto jest w grupie ryzyka rozwoju zaćmy?
Największą grupę ryzyka stanowią osoby starsze, u których zaćma starcza jest zjawiskiem powszechnym. Im więcej mamy lat, tym większe prawdopodobieństwo rozwoju tej choroby. Osoby cierpiące na cukrzycę, szczególnie jeśli nie jest ona dobrze kontrolowana, są również bardziej narażone. Ryzyko wzrasta u osób, w rodzinie których występowała zaćma, co wskazuje na predyspozycje genetyczne. Ponadto, osoby pracujące w warunkach dużego narażenia na promieniowanie UV, osoby, które doznały urazów oka, a także te, które stosują niektóre leki (np. kortykosteroidy) przez dłuższy czas, powinny być szczególnie czujne.
Objawy zaćmy – kiedy zgłosić się do lekarza?
Katarakta – objawy: od zmętnienia do podwójnego widzenia
Pierwsze objawy zaćmy mogą być subtelne i często są ignorowane, przypisywane naturalnemu procesowi starzenia. Należą do nich stopniowe pogarszanie się ostrości wzroku oraz odczucie widzenia przez mgłę. Pacjenci mogą zauważać, że potrzebują coraz mocniejszych okularów, a mimo to widzenie nie jest już tak wyraźne jak kiedyś. Problemy z widzeniem w nocy, zwiększone olśnienie przy jasnym świetle oraz wyblakłe postrzeganie kolorów to kolejne sygnały ostrzegawcze. W niektórych przypadkach może pojawić się również podwójne widzenie w jednym oku. Jeśli zauważysz u siebie którekolwiek z tych symptomów, a zwłaszcza jeśli nasilają się one w czasie, niezwłocznie zgłoś się do lekarza okulisty w celu przeprowadzenia diagnostyki.
Diagnostyka i leczenie katarakty – co oferuje medycyna?
Katarakta – leczenie: czy operacja jest jedynym rozwiązaniem?
Obecnie nie istnieją żadne metody farmakologiczne, takie jak krople czy leki doustne, które mogłyby wyleczyć zaćmę lub zatrzymać jej postęp. Jedyną skuteczną metodą przywracającą prawidłowe widzenie jest leczenie operacyjne. Operacja zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki, która jest przyczyną problemów ze wzrokiem, i zastąpieniu jej sztuczną soczewką wewnątrzgałkową (IOL). Jest to zabieg o wysokiej skuteczności, który pozwala na znaczną poprawę jakości życia pacjenta. Chociaż zabieg jest zazwyczaj krótki i wykonywany w znieczuleniu miejscowym, zawsze poprzedza go dokładna diagnostyka.
Rodzaje soczewek wewnątrzgałkowych i ich zastosowanie
Po usunięciu zmętniałej soczewki pacjentowi wszczepiana jest sztuczna soczewka wewnątrzgałkowa, która ma za zadanie odtworzyć funkcję naturalnej soczewki. Istnieje kilka rodzajów takich soczewek, a wybór odpowiedniej zależy od indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia pacjenta. Soczewki jednoogniskowe zapewniają wyraźne widzenie na jedną odległość (zazwyczaj do dali), co oznacza, że po operacji pacjent może nadal potrzebować okularów do czytania. Soczewki wieloogniskowe (lub progresywne) pozwalają na widzenie zarówno do dali, jak i do bliży bez okularów, co jest wygodnym rozwiązaniem dla wielu osób. Soczewki toryczne są przeznaczone dla pacjentów z astygmatyzmem, ponieważ korygują tę wadę wzroku jednocześnie z zaćmą. Coraz popularniejsze są także soczewki EDOF (Extended Depth of Focus), które oferują rozszerzoną głębię ostrości, zapewniając dobre widzenie na wiele odległości.
Nowoczesne metody leczenia zaćmy
Najczęściej stosowaną i uważaną za standardową metodę chirurgicznego leczenia zaćmy jest fakoemulsyfikacja ultradźwiękowa. Metoda ta polega na rozbiciu zmętniałej soczewki za pomocą ultradźwięków i odessaniu jej fragmentów. Następnie w miejsce naturalnej soczewki implantowana jest sztuczna soczewka. Zabieg ten jest bezpieczny, zazwyczaj bezbolesny (wykonywany w znieczuleniu miejscowym) i charakteryzuje się szybką rekonwalescencją. Po operacji pacjenci zazwyczaj odczuwają znaczącą poprawę widzenia już w ciągu kilku dni. Dostępne są również inne techniki, a rozwój technologii medycznej stale przynosi nowe, jeszcze bardziej precyzyjne i bezpieczne metody leczenia zaćmy, dostosowane do potrzeb każdego pacjenta.
Tworzę treści, które łączą kreatywność z profesjonalizmem. Moja praca to nie tylko pisanie, ale także odkrywanie nowych perspektyw i dzielenie się nimi z czytelnikami. Lubię podejmować wyzwania, które pozwalają mi rozwijać umiejętności i wnosić wartość w każdą realizowaną publikację.
